Kunstmatige intelligentie - is het al slimmer dan jij?

AI - Artificial Intelligence - is iets wat we meestal alleen kennen uit science fiction films en strips. Maar wat is echt waar over kunstmatige intelligentie? Wist je dat het al enige tijd deel uitmaakt van ons dagelijks leven? Zijn machinaal leren en kunstmatige intelligentie hetzelfde? En wat heeft autonoom rijden ermee te maken?

Wat is kunstmatige intelligentie?

Een algemeen geldende definitie van Kunstmatige Intelligentie (AI) is in de literatuur niet te vinden. Maar essentiële aspecten van AI worden beschreven.

Men kan bijvoorbeeld de volgende verklaringen vinden:

• AI simuleert menselijke intelligentie met machines, vooral computersystemen.
• AI is de poging om leren en denken over te dragen aan een computersysteem.
• AI-systemen worden geacht zelfstandig antwoorden te vinden en problemen op te lossen.

Daarom probeert AI-onderzoek beter te begrijpen hoe onze hersenen werken en dat op basis daarvan over te brengen op een computer. Het resultaat zijn de zogenaamde neurale netwerken, waarmee allerlei problemen kunnen worden opgelost. Net zoals onze hersenen zich ontwikkelen door te leren, moeten neurale netwerken ook leren. Ze worden eerst gevoed met een grote hoeveelheid gegevens, waarna meestal een zogenaamde trainingsfase volgt. Dan kunnen ze gebruikt worden om opgaven op te lossen. Er wordt vaak onderscheid gemaakt tussen zwakke AI en sterke AI.

Inmiddels is een groot aantal AI-methoden ontwikkeld, die bijvoorbeeld worden gebruikt in de robotica, tekst-, beeld- en spraakherkenning, analyse en voorspelling, machinaal leren en kennisverwerving en -representatie.

Sterke AI

Sterke AI is een machine die elke vraag kan beantwoorden die hem gesteld wordt. Het heeft een eigen bewustzijn en bezit ten minste alle vermogens die een mens heeft. Dergelijke machines bestaan echter niet in werkelijkheid en zijn ons alleen bekend als science fiction.

Op dit moment zijn we nog tientallen jaren verwijderd van de realisatie van sterke kunstmatige intelligentie. In dit verband moeten we ons één vraag stellen:

Zouden wij mensen wel klaar zijn voor een voelende, ego-bewuste robot?

Zwakke AI

Zwakke AI is de huidige realiteit. Dit zijn complexe algoritmen die specifieke problemen oplossen nadat ze eerst zelf de oplossingsroutes hebben geleerd. Daarmee kunnen ze een enkel menselijk cognitief vermogen vervangen. Zwakke AI heeft natuurlijk geen eigen bewustzijn.

Virtuele assistenten, zoals Apple's Siri, en de vorm van AI die gebruikt wordt in zelfrijdende auto's zijn voorbeelden van zwakke AI. Bedrijven als Tesla gebruiken deze vorm van AI om zich te onderscheiden van hun concurrenten in de markt. Zelfrijdende auto's zouden eenvoudigweg niet mogelijk zijn zonder kunstmatige intelligentie. Het is echter de vraag of deze technologie in de buurt komt van de waarneming en het handelingsvermogen van een mens. Of we in de toekomst werkelijk achterover kunnen leunen en machines het werk voor ons laten doen, zal pas duidelijk worden na nog een paar jaar ontwikkeling.

Toch zijn er al enkele spannende vormen van zwakke AI ontwikkeld:

• Robotica
• Tekst-, beeld- en spraakanalyse
• Analyse en voorspelling
• Machinaal leren
• Vastlegging en representatie van kennis

Zijn Kunstmatige Intelligentie en Machine Learning hetzelfde?

Het korte antwoord is nee. Machine Learning is een vorm van Kunstmatige Intelligentie. Zoals het tijdschrift Forbes het zegt: "Machine learning is de toepassing van kunstmatige intelligentie".

Laten we het vergelijken met Ultron in Avengers: Age of Ultron, die het internet afstruint om alles te weten te komen over het verleden en de evolutie van de mensheid. Een netwerk van kunstmatige neuronen verwerkt gegevens met een adembenemende snelheid. Deze tak van machinaal leren is een methode die 'Deep Learning' heet. De machine (het computersysteem) kan dit uit zichzelf, en wordt in staat om zelf problemen op te lossen en snel beslissingen te nemen - vaak sneller dan wij dat kunnen.

In principe is machinaal leren een product van onze luiheid. We ontwikkelen niet alleen machines die voor ons werken, we stellen ze daadwerkelijk in staat zichzelf te onderwijzen.

Wil Deep Learning werken, dan moet een robot als Ultron - en dat geldt ook voor zijn minder geavanceerde machine tegenhangers in onze echte wereld - taal in tekst en verbale vorm kunnen begrijpen. Dit proces heet "natuurlijke taalverwerking". Als deze technologie eenmaal onder de knie is, zullen machines een niveau kunnen bereiken dat voorheen alleen door mensen bereikt kon worden, wat leidt tot een mensachtige vorm van intelligentie.

Das wirft die Frage auf:

Hoe intelligent is AI?

Om deze vraag te bediscussiëren moet men zich eerst afvragen wat bedoeld wordt met "intelligent". Als voor intelligentie een brein en een bewustzijn worden aangenomen, dan zijn alleen de theoretisch bestaande sterke AI-systemen intelligent. Als men er daarentegen alleen intelligent gedrag onder verstaat, en als een mens niet kan onderscheiden of dit gedrag door een mens of een machine wordt uitgevoerd, dan is de machine in deze zin intelligent. Alan Turing ontwikkelde in 1950 voor het eerst een test om aan te tonen of een machine intelligent gedrag vertoont. De zogenaamde Turingtest werkt als volgt: Een mens en een computer, zonder visueel of auditief contact, proberen een mens ervan te overtuigen dat ze zelf mens zijn en menselijke vermogens hebben. Als de machine de mens weet te overtuigen, wordt haar een mensachtige intelligentie toegekend.

Vanuit het huidige perspectief lijkt het echter veel belangrijker om de vraag te beantwoorden hoe goed een systeem in staat is om de gestelde taken uit te voeren. Bijvoorbeeld hoe goed het gezichten kan herkennen of een tekst in een andere taal kan vertalen. Bij AI-systemen hangt dit af van de gegevens waarmee het getraind is.

Hoe werkt AI?

In de informatica en wiskunde ontwikkelde methoden worden gebruikt om intelligent gedrag te modelleren met wiskundige modellen en vervolgens te simuleren met behulp van computersystemen. Vaak is het doel patronen te herkennen in grote hoeveelheden gegevens om bepaalde taken uit te voeren.

Het onderwerp kunstmatige intelligentie omvat vele AI-methoden en AI-toepassingen, die elk verschillende werkingswijzen hebben.

1. In de eerste fase worden de voor de taak benodigde gegevens verzameld, wat tegenwoordig vaak automatisch kan gebeuren met behulp van sensoren.
2. Met behulp van ontwikkelde algoritmen, bijvoorbeeld voor statistische analyses, spraak- of beeldherkenning, worden de verkregen gegevens verwerkt.
3. AI-systemen maken vaak gebruik van leeralgoritmen, waardoor het AI-systeem getraind wordt zodat het de gestelde taken in de loop der tijd steeds beter kan oplossen.
4. Actie wordt opgevat als het uitgangsbegrip. De herkende persoon wordt bijvoorbeeld genoemd en een verder vervolgproces, zoals het openen van een deur voor de herkende persoon, wordt in gang gezet. Andere AI-systemen leveren als output bijvoorbeeld de vertaling of spraakuitvoer van een tekst.

Kan intelligentie worden nagebootst met behulp van technologie?

Uit een analyse blijkt dat intelligentie zowel door genen als door omgevingsinvloeden wordt gevormd.

Uitgangspunt zijn processen die zich vooral in de hersenschors afspelen. Impulsen worden getriggerd die worden verzonden of ontvangen door de zenuwcellen van de hersenen. Hierdoor kunnen we informatie verwerken en opslaan, denken en bewegingen beheersen. Hoewel de frontale en laterale kwabben van de hersenen bijzonder belangrijk zijn voor intelligentie, speelt ook de onderlinge verbinding van de afzonderlijke hersengebieden een essentiële rol.

Om het brein in een computersysteem na te bootsen, is het nodig te weten hoe het werkt. Het bestaat uit ongeveer 100 miljard zenuwcellen, waarbij elke zenuwcel via wel duizend synapsen verbonden is met andere zenuwcellen. De hersenen voeren hun taken uit door informatie door te geven via de synapsen. Er wordt gesteld dat er vele quadriljoenen impulsen per seconde zijn.

Er wordt onderscheid gemaakt tussen exciterende synapsen voor de overdracht van informatie en remmende synapsen, waardoor de informatiestroom wordt beperkt en veranderd.

Een neuron is een eenvoudige informatieverwerker. Door een groot aantal neuronen met elkaar te verbinden ontstaat een complex netwerk. Daarbij ontvangen de neuronen signalen die ze via de verbindingen kunnen doorgeven aan andere neuronen. Dit maakt duidelijk, alleen al door het aantal hersencellen en synapsen te vergelijken, dat de huidige computersystemen en ontwikkelde neurale netwerken nog mijlenver verwijderd zijn van het kunnen nabootsen van zelfs maar delen van de hersenen.

Het lijkt dus onmogelijk om intelligentie technisch na te bootsen, zoals die gemeten kan worden in de hersenen.

Toch kunnen onderzoekers neurale netwerken al gebruiken om een breed scala aan problemen op te lossen. Bijvoorbeeld voor beeldverwerking of spraakherkenning, voor systemen voor vroegtijdige waarschuwing of in het kader van procesoptimalisatie.

Wat alle computersystemen echter missen is zelfbewustzijn met het vermogen om te abstraheren.

Andere IQ-Tests
Hoe kan ik mijn IQ verbeteren?
Wat meten IQ-tests?
Gezegdes en citaten over intelligentie
Wat je altijd al wilde weten over intelligentie
Maakt sport je slimmer?
Kunstmatige intelligentie - is het al slimmer dan jij?

Op het gebied van "kunstmatige intelligentie" is er nog onderzoek nodig totdat we daadwerkelijk menselijk denken van onze AI kunnen verwachten. Tot die tijd staat het dagelijks gebruik van dergelijke "sterke" AI nog in de kinderschoenen en moet het voortdurend verder worden ontwikkeld. Zou je een zelfrijdend voertuig al vertrouwen? Of denk je dat we nu al leven in de science fiction-achtige toekomst die we anders alleen uit films kennen?